محیط زیست، گردشگری و توسعه پایدار در لرستان

محمد باقر شفیعی، فعال رسانه ای و اجتماعی لرستان طی یادداشتی که برای تاف نیوز ارسال کرده است، نوشت: گردشگری صنعتی پاک (سبز) و پیچیده، درآمدزا و موتور محرکه رشد و توسعه همه جانبه است و پس از صنعت نفت و خودروسازی مقام سوم را در سطح دنیا به خود اخصاص داده است، رشد سریع و چشم گیر این صنعت در دو دهه اخیر بیانگر انکارناپذیر جایگاه و کارکردهای آن در روند توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی ملل جهان است.

صنعت گردشگری و خدمات وابسته به آن با ورود به هزاره سوم به شدت متحول شده و می رود تا مقام نخست درآمد زایی را در عرصه مبادلات جهانی به خود اختصاص دهد. ایران زمین با پیشینه ای به قدمت فرهنگ و تمدن بشری و برخورداری از جاذبه های فراوان و متنوع فرهنگی، تاریخی و طبیعی مهم، اندکی از بازار جهانی این صنعت بزرگ را به خود اختصاص داده است. استان زیبا و چهار فصل لرستان بعنوان بخشی از ایران عزیز دارای جاذبه های فراوان است که گاه در نوع خود کم نظیر و در مواردی منحصر به فرد می باشند، یکی از مولفه های فرهنگی و تاریخی این سرزمین کهنسال وجود هزاران شی مفرغی است که امروزه زینت بخش بسیاری از موزه های معتبر دنیاست، علاوه بر آن غارهای پنجگانه پیش از تاریخ دره خرم آباد، نقاشی های صخره ای میرملاس و هومیان کوهدشت، مجموعه اشیاء طلایی و نقره ای غار کلماکره شهرستان پلدختر، پل های تاریخی کشکان، پلدختر، پل کلهر و نیز بنای قلعه فلک الافلاک تنها بخشی از آثار بجا مانده از نیاکان هنرمند این سرزمین بشمار می آید. گردشگری صنعتی پویا و پر اُفت و خیز است که با محیط خود دائما در حال تعامل و تاثیرگذاری ست، گردشگری صنعتی پردرآمد و اشتغال زا و مورد توجه اکثر کشورهای جهانی برای کاهش و رفع مشکل بیکاری است بطوریکه هر روز شاهد بازارهای رقابتی و فعالیت های تبلیغاتی گسترده کشورهای مختلف جهان برای جذب گردشگری می باشیم.

بی شک برای رسیدن به حد مطلوب گردشگری نیازمند یک سری عوامل و زیرساخت ها می باشیمکه در صورت فقدان آنها به مقصود خود دست نمی یابیم. با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی بطور قطع خواسته ها و انتظارات مردم نیز افزایش می یابد که گردشگری صنعتی نیز از این روال مستثنی نمی باشد، این معقوله ایجاب می کند مناطقی که قصد توسعه گردشگری را دارند باید خود را بیشتر از این با پیشرفت و نیازهای مردمی مطابقت دهند که در این راه نیازمند برنامه ریزی دقیق و هوشمندانه هستیم، در برنامه ریزی اهداف عینی (کوتاه مدت) و اهداف غایی (بلند مدت) را مشخص کنیم و راهکارهای عملی و اجرایی را برای دست یافتن به اهداف ذکر شده بدست آوریم، آنچه که باید در برنامه ریزی ها قرار گیرد و اساسا هدف گردشگری می باشد آسایش و تامین آرامش افراد محلی و جامعه گردشگر پذیر است.

در بحث توسعه به طور کلی اسکان سنجی یکی از مباحث مهم برای تعیین اولویت های توسعه گردشگری می باشد، در استان لرستان داشته های گردشگری به دو دسته تقسیم می شوند: ۱- طبیعی ۲- فرهنگی و تاریخی، در دسته اول جاذبه های طبیعی مانند: تنوع آب و هوایی در استان شامل کوه های بلند و دیدنی، چشمه ها و رودخانه، جنگل های بلوط و حیات وحش متنوع و ده ها مورد دیگر اشاره کرد. در بخش دوم فرهنگی و تاریخی می توان طی یک دسته بندی کلی ابنیه تاریخی، پل های تاریخی، تپه های باستانی، غارهای منقوش، صنایع دستی را نام برد و از نمونه های فرهنگی می توان به قلعه فلک الافلاک، سنگ نوشته، مسجد جامع بروجرد و غیره اشاره کرد.

از نظر جامعه شناسی توریسم و گردشگری پدیده ای اجتماعی فرهنگی در روابط بین جوامع و فرهنگ، اثرات عمیقی بر جامعه و مردمان آن به جا می گذارد. کشور ایران از ده کشور برتر جهان از نظر قابلیت های ممتاز در جذب توریسم است، با توجه به اهمیت صنعت توریسم و گردشگری در دنیای امروز و درآمد سرشار، علاوه بر اثرات فرهنگی و اجتماعی ایجاد اشتغال را به خود اختصاص داده است.

راه های عمده توسعه و موانع و محدودیت های استان لرستان در دو محور اولیه و ثانویه قرار می گیرد. محور اولیه: ۱- سرمایه گذاری ۲- تبلیغات ۳- تحقیق و پژوهش ۴- امنیت ۵- آموزش، محور ثانویه: ۱- تاسیسات اقامتی و خدمات توریستی ۲- ایجاد دفاتر اطلاعاتی و جهانگردی ۳- مرمت و حفاظت از آثار و بناهای تاریخی ۴- حمل و نقل و جاده ها ۵- محیط زیست و حفاظت اصولی از آن.

موانع توسعه گردشگری استان لرستان: ۱- کمبود امکانات و زیرساخت های اولیه در استان لرستان بخصوص در بخش گردشگری ۲- پراکندگی مکانی جاذبه های فرهنگی و تاریخی استان از یکدیگر ۳- عدم بررسی و انجام تحقیقات علمی مناسب برای رفع معضلات گردشگری استان لرستان ۴- عدم انجام تبلیغات کافی برای شناساندن جاذبه های استان و بوجود آمدن  ذهنیت مثبت در مردم نسبت به صنعت گردشگری ۵- آنچه متاسفانه باید به عنوان یک واقعیت مطرح ساخت، ذهنیت بدی است که گردشگران خارجی در سال های گذشته از استان لرستان به خاطر یک سری تبلیغات و دست نوشته های نامناسب نویسندگان از این استان پیدا کرده و از طرف دیگر گردشگران داخلی هم رغبت زیادی برای گردشگر و تفریح در استان لرستان بخاطر همین ذهنیت بد ندارند که نیازمند بازنگری و بررسی دقیق برنامه ریزی های تبلیغاتی مناسب برای ارئه چهره واقعی استان به گردشگران انجام داد.

پیامدها و اثرات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی صنعت توریسم و گردشگری: الف: بُعد اقتصادی: ۱- افزایش درآمد اقشار مردم ۲- توسعه حمل و نقل ۳- تشویق فعالیت های ساختمانی برای احداث هتل، مهمانپذیر، کمپینگ و غیره ۴- افزایش سطح اشتغال، افزایش تولیدات داخلی ب: بُعد اجتماعی و فرهنگی ۱- آشنایی مردم با سایر فرهنگ ها که موجب توسعه ی افق فکری آن ها می شود ۲- ممکن است که باعث شود که مسافرت های تفننی و تفریحی به خارج از کشور کاهش و توجه به مردم بیشتر به مراکز دیدنی کشور گردد ۳- موجبات ملی را فراهم می کند.

ارائه پیشنهادات: ۱- تاکید بر طراحی شهری و مدیریت شهری مرتبط با صنعت توریسم و گردشگری در پروژه ها ۲- برنامه ریزی کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت در اجرای طرح های توسعه صنعت گردشگری۳- ایجاد و احداث شهرک ها و دهکده های گردشگری و اقامتی در استان با توجه به بافت طبیعی فرهنگی اجتماعی و معماری لرستان ۴- جذب مشارکت بیشتر بخش خصوصی در توسعه ی گردشگری و جهانگردی ۵- افزایش جذب سرمایه گذاران خارجی با فراهم نمودن بسترهای لازم ۶- ارائه خدمات استاندارد و با توجه به قراردادن معیارهای گردشگران در زمینه های مختلف اسکان، بهداشت و درمان، تغذیه، ارتباطات، حمل و نقل، امنیت ۷- ایجاد دفاتر و پایگاه های گردشگری در تمام شهرهای استان لرستان که دارای قابلیت های جذب توریست هستند.

* نویسنده و سردبیر پایگاه خبری تاف نیوز